Terugvordering ESF voorschotten: stand van zaken

Staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft in een kamerbrief de Tweede Kamer geïnformeerd over de voortgang van de terugvordering van voorschotten uit het Europees Sociaal Fonds (ESF) bij vijf Opleidings- en Ontwikkelingsfondsen (O&O-fondsen).
In het kader van ESF kunnen aanvragers projectaanvragen bij het Agentschap SZW indienen om voor subsidie ESF-subsidie in aanmerking te komen. Voor de subsidies die worden verstrekt in het kader van het thema “verbetering arbeidsmarktpositie van laaggekwalificeerde werkenden” zijn O&O-fondsen aanvragers. Wat de hoogte van de definitief vastgestelde subsidie uiteindelijk wordt, hangt af van de resultaten van de projecten (werkelijk gemaakte subsidiabele kosten).
Bij de tot dusver ontvangen einddeclaraties van de fondsen bleek vorig jaar dat deze einddeclaraties soms lager waren dan de uitgekeerde voorschotten. Daarop heeft Agentschap SZW, conform de voorwaarden, de te veel betaalde voorschotten (€ 7,7 miljoen) terug willen vorderen bij de betrokken fondsen. Zij reageerden hier op, door aan te geven, dat zij dit bedrag niet terug kunnen betalen. Als reden werd opgegeven, dat de fondsen het beheer, de administratie en de financiële middelen, van hun ESF-projecten hadden uitbesteed aan een aparte stichting, die op haar beurt de administratie weer had ondergebracht bij een administratiekantoor. Dit administratiekantoor bleek niet in staat te zijn, het gevorderde bedrag te kunnen terugbetalen.
Het administratiekantoor werd in juni 2012 failliet verklaard. Korte tijd later volgde het faillissement van de stichting aan wie de fondsen het beheer en de administratie hadden uitbesteed. In augustus is ook één van de fondsen zelf failliet verklaard. Curatoren zijn nu belast met de afhandeling van de boedel van deze faillissementen.
In het kader van de ESF-projecten zijn tot nu toe tienduizenden werknemers geschoold. De projectadministratie van de fondsen blijkt nog onvolledig en beperkt inzichtelijk te zijn. Hierdoor wordt de controle van de gedeclareerde projectuitgaven bemoeilijkt. Een grondige controle is noodzakelijk voordat gemaakte projectkosten kunnen worden gedeclareerd bij de Europese Commissie. De controles worden per tijdvak uitgevoerd. De fondsen hebben voor de projecten t/m 2010 voor een bedrag van € 33 miljoen aan declaraties ingediend. Gezien de ervaring zal dit bedrag na controle echter nog fors naar beneden toe moeten worden bijgesteld. Voor 2011 hebben de fondsen, vanwege de faillissementen, uitstel gekregen voor het indienen van declaraties. In nauw overleg met de betrokken fondsen, de Auditdienst Rijk en de Europese Commissie wordt de aanpak voor de verdere afwikkeling bepaald, met als doel om een zo groot  mogelijk deel van de declaraties af te kunnen wikkelen.
De staatssecretaris meldt verder, dat voor een eventuele nieuwe ESF-programmaperiode zal goed overleg noodzakelijk zal zijn. De mogelijkheden om risico’ s rond de ESF-subsidieverlening in te perken zullen worden onderzocht. Voor de huidige programmaperiode is het voorschotbeleid aangescherpt en worden er voor de nieuwe Actie E (duurzame inzetbaarheid sectoren) geen voorschotten verstrekt.