Tijdelijke Regeling Realisatiestimulans gepubliceerd

Gemeenten worden met de Realisatiestimulans beloond voor iedere betaalbare woning waarvan de bouw start in de periode van 2025 tot en met 2029. Het kan hierbij gaan om zowel sociale huurwoningen, woningen voor middenhuur als betaalbare koopwoningen. Voor de looptijd van de regeling (2026 tot en met 2030) is circa € 2,5 miljard beschikbaar.

Op basis van regeling kan het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) specifieke uitkeringen verstrekken aan gemeenten voor door nieuwbouw of verbouw te realiseren betaalbare woningen, voor zover er sprake is van de start van bouwwerkzaamheden ten behoeve van die woningen.

Specifieke uitkeringen kunnen alleen worden verstrekt voor woningen waarvan de start van de bouwwerkzaamheden heeft plaatsgevonden tussen 1 januari 2025 en 31 december 2029. De hoogte van de specifieke uitkering per betaalbare woning bedraagt € 7000 exclusief BTW. Dit betreft de zogeheten basisbijdrage.

Naast de basisbijdrage zijn er binnen de Realisatiestimulans middelen gereserveerd voor extra ondersteuning voor specifieke bouwopgaven, de zogeheten opslagen. Denk hierbij aan woningbouw in kwetsbare gebieden, zorggeschikte- en geclusterde woningen en ambtelijke capaciteit bij medeoverheden.

Voor de negentien gebieden van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV), oftewel de NPLV-gebieden, kunnen de volgende opslagen worden verstrekt:

• Specifieke uitkering voor maatregelen openbare ruimte en collectieve maatschappelijke voorzieningen NPLV. In aanmerking komen activiteiten ter verbetering van bovenplanse openbare ruimte en collectieve maatschappelijke voorzieningen in de NPLV-gebieden. De reservering voor de specifieke uitkering is per gemeente inclusief BTW vastgesteld en opgenomen in bijlage 1 bij de regeling;
• Specifieke uitkering capaciteitsondersteuning woningbouw in NPLV. In aanmerking komt capaciteitsondersteuning voor de uitvoering van de woningbouwopgave in de NPLV-gebieden. De reservering voor de specifieke uitkering is per gemeente inclusief BTW vastgesteld en opgenomen in bijlage 2 bij de regeling.

Aanvragen kunnen jaarlijks uiterlijk op 15 juli via de jaarlijkse SiSa-verantwoording (Single info, Single audit) worden ingediend bij het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Via deze verantwoording registreren gemeenten betaalbare woningen waarvan de bouw in het kalenderjaar ervoor is gestart en waarvoor geen eerdere bijdrage is ontvangen. Voor de specifieke maatregelen voor NPLV-gebieden geldt dat de genoemde gebieden in de periode 2025-2029 de gemaakte kosten voor maatregelen die in deze regeling zijn benoemd achteraf kunnen indienen via SiSa.

Wijzigingen naar aanleiding van consultatie
De conceptversie van de regeling is van 14 juli 2025 tot en met 5 september 2025 openbaar geconsulteerd. Er zijn in totaal 38 consultatiereacties ontvangen. Daarnaast hebben de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Interprovinciaal Overleg (IPO) separaat gereageerd. Op basis van de binnengekomen reacties zijn nog enkele aanpassingen in de regeling doorgevoerd. De belangrijkste zijn:

• mogelijkheid tot terugvorderen van de bijdrage: in enkele consultatiereacties is gewezen op discrepanties in de regeling over het terugvorderen van middelen. Omdat het moment van registratie voor een bijdrage tegelijkertijd de eindverantwoording betreft, zal na de toekenning alleen worden teruggevorderd indien achteraf blijkt dat de ingediende verantwoordingsinformatie incorrect is;
• moment van uitkeren: in een aantal consultatiereacties is gevraagd of de uitkering gebaseerd kan worden op het aantal woningen waarvoor een onherroepelijke omgevingsvergunning is afgegeven, of nog eerder in het bouwproces, bij voorfinanciering tijdens de planvormingsfase. In overleg met gemeenten is besloten uit te keren op basis van het aantal woningen waarvan de bouw is gestart;
• bewijslast betaalbaarheid kleine projecten en losse toevoegingen: enkele consultatiereacties vragen aandacht voor het aantonen van de betaalbaarheid in situaties waarbij dat lastig is, zoals bij kleine projecten of losse toevoegingen via transformatie, splitsen of optoppen. In dergelijke situaties is niet altijd sprake van gedetailleerde overeenkomsten tussen de gemeenten en ontwikkelaar voorafgaand aan startbouw. De regeling is hierop aangepast. In de toelichting zijn aanvullende manieren opgenomen waarop de betaalbaarheid aangetoond kan worden.

Toekomstige opslagen
In verscheidene reacties is verzocht om extra opslagen op te nemen in de regeling. In de komende jaren zijn nog twee opslagen voorzien. Het gaat om een opslag voor ambtelijke capaciteit en zorggeschikte- en geclusterde woningen. Op dit moment wordt onderzocht op welke manier deze opgaven het beste financieel ondersteund kunnen worden. Er zijn geen opslagen voorzien voor andere onderwerpen.